اگر تا به حال با جوش‌های سفت، دردناک و بدون سر روی پوست خود مواجه شده‌اید، احتمالاً با جوش زیر پوستی سروکار داشته‌اید. این نوع جوش که در عمق پوست تشکیل می‌شود، یکی از آزاردهنده‌ترین انواع آکنه به حساب می‌آید؛ نه تنها ظاهر ناخوشایندی ایجاد می‌کند، بلکه اغلب با درد و التهاب همراه است و درمان آن نیز به صبر و مراقبت زیادی نیاز دارد.
در این مقاله به‌طور جامع به بررسی علت جوش زیر پوستی، انواع آن، دلایل رایج (به‌ویژه در ناحیه صورت) و روش‌های درمان و پیشگیری می‌پردازیم. همچنین به درمان‌های خانگی مؤثر و نکات مهم برای مراقبت از پوست اشاره خواهیم کرد. اگر به دنبال راهی برای خلاص شدن از شر جوش‌های زیر پوستی هستید، این راهنما را از دست ندهید.
جوش زیر پوستی چیست و چه خصوصیاتی دارد؟
جوش زیر پوستی یکی از انواع رایج آکنه است که در لایه‌های عمیق‌تر پوست ایجاد می‌شود. برخلاف جوش‌های معمولی که نوک سفید یا سیاه دارند و در سطح پوست دیده می‌شوند، جوش‌های زیر پوستی در زیر سطح پوست باقی می‌مانند و غالباً به صورت برآمدگی‌های دردناک، قرمز و ملتهب ظاهر می‌شوند.
این نوع جوش‌ها گاهی بدون تغییر رنگ مشخص روی پوست هستند اما هنگام لمس، احساس درد یا ناراحتی دارند. مهم‌ترین ویژگی آن‌ها این است که به سختی قابل تخلیه یا درمان فوری هستند، چون سر باز ندارند و چرک آن‌ها در لایه‌های زیرین محبوس شده است.
انواع جوش زیر پوستی
جوش‌های زیر پوستی می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند که بر اساس شکل ظاهری و علت به وجود آمدن، به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند.
- جوش‌های التهابی: این نوع جوش‌ها همراه با التهاب، قرمزی و تورم هستند و معمولاً دردناک‌اند.
- کیست‌ها: کیست‌ها نوعی جوش زیر پوستی شدید و عمیق هستند که معمولاً حاوی چرک بوده و درمان آن‌ها دشوارتر است.
- ندول‌ها (گره‌ها): ندول‌ها جوش‌های سفت، بزرگ و عمیق هستند که زیر پوست شکل می‌گیرند و اغلب بدون چرک می‌مانند.
- جوش‌های هورمونی: این جوش‌ها معمولاً در ناحیه‌ی چانه، فک یا گردن ظاهر می‌شوند و ارتباط مستقیم با تغییرات هورمونی دارند، به‌ویژه در زنان.
با توجه به علت جوش زیرپوستی و نوع آن، می‌توانید به‌راحتی بهترین روش را برای درمان جوش و داشتن پوستی صاف انتخاب کنید.
علت جوش زیر پوستی صورت چیست؟
جوش‌های زیر پوستی به علت‌ها مختلفی ایجاد می‌شوند که شما می‌توانید با آگاهی به آن‌ها از بروز این جوش‌ها پیشگیری کنید. در ادامه به بررسی دلایل جوش زیر پوستی صورت می‌پردازیم.
تغییرات هورمونی
یکی از اصلی‌ترین دلایل جوش زیر پوستی، تغییرات سطح هورمون‌ها به‌ویژه آندروژن‌هاست. این حالت معمولاً در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری یا یائسگی رخ می‌دهد.
چربی زیاد پوست و انسداد منافذ
زمانی که پوست بیش از حد سبوم (چربی طبیعی) تولید کند، منافذ پوست با ترکیبی از چربی، سلول‌های مرده و آلودگی مسدود می‌شود. این شرایط بستر مناسبی برای رشد باکتری و التهاب فراهم می‌کند.
استفاده از محصولات نامناسب پوستی
برخی کرم‌ها، لوازم آرایشی یا محصولات مراقبتی ممکن است منافذ پوست را ببندند یا باعث تحریک آن شوند، به‌ویژه اگر غیرکومدون‌زا (non-comedogenic) نباشند.
استرس و سبک زندگی ناسالم
استرس مزمن می‌تواند سطح کورتیزول را افزایش دهد و منجر به اختلال در عملکرد پوست شود؛ همچنین، کم‌خوابی، تغذیه ناسالم و کم‌تحرکی می‌تواند بروز آکنه را تشدید کند.
عوامل ژنتیکی
اگر والدین یا بستگان نزدیک‌تان سابقه‌ی آکنه زیر پوستی داشته‌اند، احتمال این‌که شما هم دچار این مشکل شوید بیشتر است.
چگونه می‌توانیم از جوش‌های زیر پوستی خلاص شویم؟
جدا از علت جوش زیر پوستی، به هر صورت درمان آن به صبر و تداوم نیاز دارد. در این بخش، روش‌های علمی و پزشکی برای مقابله با این نوع جوش‌ها را معرفی می‌کنیم.
استفاده از محصولات حاوی سالیسیلیک اسید یا بنزوئیل پراکسید
این دو ماده به‌عنوان ضد آکنه‌های قوی شناخته می‌شوند. سالیسیلیک اسید به پاکسازی منافذ کمک می‌کند و بنزوئیل پراکسید باکتری‌های مولد آکنه را از بین می‌برد.
مراجعه به متخصص پوست
در صورتی که جوش‌های زیر پوستی به‌صورت مداوم و شدید ظاهر می‌شوند، لازم است با متخصص پوست مشورت کنید. پزشک ممکن است داروهای خوراکی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا قرص‌های تنظیم هورمون تجویز کند.
درمان‌های موضعی نسخه‌ای
داروهایی مانند رتینوئیدهای موضعی (مانند ترتینوئین) می‌توانند به باز شدن منافذ و کاهش التهابات کمک کنند.
عدم دست‌کاری جوش‌ها
فشار دادن یا خاراندن جوش‌های زیر پوستی نه تنها کمکی به درمان نمی‌کند، بلکه به‌عنوان علت جوش زیر پوستی شناخته می‌شود؛ چراکه باعث التهاب بیشتر، باقی ماندن جای جوش و حتی عفونت می‌شود.
انواع درمان‌های خانگی برای جوش زیر پوستی
در کنار درمان‌های پزشکی، راهکارهای خانگی نیز می‌توانند به کاهش التهاب و درمان تدریجی جوش‌های زیر پوستی کمک کنند. این روش‌ها بیشتر برای موارد خفیف یا مکمل درمان دارویی مناسب‌اند.
کمپرس گرم
استفاده از کمپرس گرم یکی از روش‌های ساده و مؤثر برای باز کردن منافذ بسته و کاهش التهاب است. این کار به بیرون آمدن چرک و تسریع در روند بهبود کمک می‌کند.
روش استفاده: یک حوله تمیز را در آب گرم خیس کرده، بچلانید و ۵ تا ۱۰ دقیقه روی ناحیه‌ی جوش‌دار بگذارید. این کار را روزانه چند مرتبه انجام دهید.
استفاده از روغن درخت چای (Tea Tree Oil)
روغن درخت چای دارای خواص ضدباکتری و ضدالتهابی است که می‌تواند به خشک‌شدن جوش‌ها و کاهش التهاب کمک کند. توجه داشته باشید که روغن درخت چای را هرگز نباید به‌صورت مستقیم روی پوست بزنید. حتماً آن را با روغن حامل (مثل روغن جوجوبا) رقیق کنید.
ماسک عسل طبیعی
عسل به‌ویژه عسل مانوکا خاصیت آنتی‌باکتریال دارد و می‌تواند جوش‌ها را آرام کرده و پوست را التیام ببخشد. استفاده از آن به‌عنوان ماسک موضعی یا ترکیب آن با کمی دارچین می‌تواند مؤثر باشد.
آلوئه‌ورا
ژل آلوئه‌ورا برای پوست‌های حساس و مستعد آکنه گزینه‌ای مناسب است. این ژل علاوه بر تسکین التهاب، به ترمیم پوست نیز کمک می‌کند.
گلاب یا تونرهای طبیعی
استفاده از تونرهایی مثل گلاب بعد از شستشوی پوست می‌تواند به تعادل pH پوست کمک کند و التهاب را کاهش دهد.
روش‌های پیشگیری از جوش زیر پوستی
پیشگیری از جوش‌های زیر پوستی بسیار مؤثرتر از درمان آن‌هاست. اگر به‌صورت مکرر دچار این نوع جوش‌ها می‌شوید، رعایت برخی اصول مراقبتی می‌تواند از بروز مجدد آن‌ها جلوگیری کند. در ادامه به این اصول می‌پردازیم.
پاکسازی روزانه پوست
استفاده از شوینده‌های ملایم و مناسب با نوع پوست برای پاکسازی آلودگی‌ها و چربی اضافی ضروری است. از شست‌وشوی بیش‌ازحد پرهیز کنید؛ چون این کار می‌تواند پوست را خشک کرده و آن را وادار به تولید چربی بیشتر کند.
استفاده از محصولات غیرکومدون‌زا
همیشه محصولات آرایشی و مراقبتی‌ای را انتخاب کنید که روی آن‌ها نوشته شده باشد “non-comedogenic”. این محصولات منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند.
پرهیز از لمس صورت
دست زدن مداوم به صورت، به‌ویژه زمانی که دست‌ها آلوده هستند، می‌تواند باعث انتقال باکتری و ایجاد جوش شود.
تغذیه سالم و مصرف آب کافی
داشتن رژیم غذایی متعادل سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و نوشیدن آب به پاکسازی بدن از سموم کمک می‌کند و سلامت پوست را بهبود می‌بخشد.
کاهش استرس
استرس را با تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، ورزش، خواب کافی و فعالیت‌های آرام‌بخش مدیریت کنید. استرس می‌تواند محرک جدی برای بروز جوش باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله، به بررسی علت جوش زیر پوستی پرداختیم و راه‌های درمان و پیشگیری از آن را ذکر کردیم. جوش زیر پوستی یکی از مشکلات رایج پوستی است که ممکن است در هر سنی ظاهر شود و بر اعتماد به‌نفس افراد تأثیر بگذارد. این نوع جوش به دلیل انسداد منافذ پوست، تغییرات هورمونی، سبک زندگی ناسالم یا استفاده از محصولات نامناسب ایجاد می‌شود.
برای درمان مؤثر جوش‌های زیر پوستی، باید از ترکیبی از مراقبت‌های پوستی، درمان‌های خانگی و در صورت لزوم، مشاوره پزشکی استفاده کرد. پیشگیری از جوش زیر پوستی با ایجاد یک روتین صحیح مراقبت از پوست، تغذیه مناسب و مدیریت استرس ممکن است. در نهایت، صبر و تداوم در درمان کلید موفقیت در مقابله با این مشکل پوستی است.