کرم‌های ضد آفتاب از پوست تا 90 درصد در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت میکنند و هرچقدر اس پی اف بالاتری داشته باشند، لایه محافظ آنها قوی‌تر است. تنوع پوست‌ها و موقعیت‌های استفاده از ضد آفتاب ایجاب می‌کند که این محصولات با ویژگی‌های مختلف تولید شوند تا نیاز مصرف‌کننده‌های گوناگون را پاسخ دهند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این محصولات، اس پی اف ضد آفتاب است. احتمالا همیشه موقع خرید اعدادی مثل 30، 50 و 60 را روی بسته‌بندی ضد آفتاب‌ها دیده‌اید؛ این اعداد همان اس پی اف ضد آفتاب هستند. در این مقاله توضیح می‌دهیم اس پی اف چیست، چه تفاوتی بین اس پی اف‌های مختلف وجود دارد و چطور می‌توان بهترین اس پی اف را انتخاب کرد.
اس پی اف ضد آفتاب چیست؟
اس پی اف (SPF) مخفف Sun Protection Factor به معنای “فاکتور محافظت در برابر آفتاب” است. این عدد نشان می‌دهد که یک ضد آفتاب تا چه اندازه از پوست در برابر اشعه UVB خورشید محافظت می‌کند. اشعه UVB عامل اصلی آفتاب‌سوختگی و یکی از دلایل اصلی سرطان پوست است.
اس پی اف مدت زمان و میزان محافظت‌کنندگی ضد آفتاب را مشخص می‌کند. مثلا اگر پوست شما به‌طور طبیعی طی 15 دقیقه بدون ضد آفتاب دچار قرمزی یا آفتاب‌سوختگی شود، یک ضد آفتاب با SPF 30 این زمان را 30 برابر افزایش می‌دهد؛ یعنی تقریباً بعد از 7.5ساعت پوست شما دچار آفتاب‌سوختگی می‌شود. البته این محاسبه ایده‌آل و در شرایط آزمایشگاهی است. در دنیای واقعی، تعریق، شنا، لمس صورت و بسیاری از عوامل دیگر باعث اثر ضد آفتاب را کاهش می‌دهند. به همین دلیل است که متخصصان توصیه میکنند حداکثر هر دو ساعت یک‌بار ضد آفتاب خود را تمدید کنید.
هرچقدر اس پی اف بالاتر باشد، غلظت ترکیبات محافظت‌کننده در برابر اشعه UVB بیشتر است. معمولاً ضد آفتاب‌های با اس پی اف بالا حاوی موادی مانند اکسید روی (Zinc Oxide) و دی‌اکسید تیتانیوم (Titanium Dioxide) هستند که نقش مهمی در محافظت از پوست ایفا میکنند. این ترکیبات در ضد آفتاب‌های SPF پایین هم به مقدار خیلی کم‌تر موجود است. ضد آفتاب‌های دارای اس پی اف بالا در بعضی از برندها غلظت بیشتری دارند و هنگام استفاده، بافت سنگین‌تری روی پوست ایجاد میکنند.
انواع اس پی اف ضد آفتاب
ضد آفتاب‌ها معمولاً با اس پی اف‌های مختلفی در بازار موجودند که هرکدام برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند:
- SPF 15: حدود 93% در برابر اشعه UVB محافظت می‌کند.این محصول برای استفاده روزانه در محیط‌های بسته مناسب است. اگر بیشتر اوقات در خانه یا دفتر کار هستید و تماس مستقیم با نور آفتاب ندارید، اس پی اف 15 برای پوست شما کافی است.
- SPF 30: حدود 97% در برابر اشعه UVBمقاوم است.این میزان پوشش برای استفاده روزانه در فضاهای باز، رفت‌وآمدهای شهری و افرادی که مدت کوتاهی در معرض آفتاب قرار می‌گیرند، ایده‌آل است.
- SPF 50: حدود 98% در برابر اشعه UVB محافظت می‌کند. این سطح از محافظت برای وقتی در سواحل هستید یا فعالیت‌هایی مثل کوهنوردی، شنا در فضای روباز و ورزش در فضای آزاد انجام می‌دهید، توصیه می‌شود.
- SPF 60 و بالاتر: این محصولات محافظت حداکثری در برابر اشعه UVB دارند.این نوع ضد آفتاب‌ها برای افراد دارای بیماری‌های پوستی یا پوست‌های بسیار حساس یا کسانی که در مناطقی با تابش شدید خورشید زندگی میکنند، مناسب است.البته محافظت بین SPF 50 و 60 تفاوت چندانی ندارد، اما فرمولاسیون ضد آفتاب‌های دارای اس پی اف بالاتر معمولاً غلیظ‌تر و چرب‌تر است.
تفاوت ضد آفتاب اس پی اف 30 و 50
بسیاری از افراد به اشتباه تصور میکنند که اس پی اف 50 دو برابر قوی‌تر از اس پی اف 30 است. درواقع، تفاوت در میزان محافظت از پوست زیاد نیست، اما برای بعضی شرایط ممکن است SPF 50 بهتر باشد. تفاوت بین انواع اس پی اف ضد آفتاب، جزئی است و فقط در موقعیت‌های تابش شدید نور خورشید مشخص می‌شود.
ضد آفتاب‌های دارای SPF پایین‌تر بین 95 تا 97 درصد از پوست محافظت میکنند. این محصولات برای کاربردهای روزمره در محیط‌های شهری که تابش خورشید چندان شدید نیست، منابس هستند. این محصولات بافت سبک‌تری دارند، راحت‌تر روی پوست می‌نشینند و منافذ پوست را مسدود نمی:نند.
ضد آفتاب‌های دارای SPF بالاتر بین 97 تا 99 درصد در برابر اشعه‌های مضر نور خورشید مقاومت دارند. این محصولات برای فعالیت طولانی‌مدت در فضای آزاد مناسب هستند. آنها بافت سنگین‌تری دارند و منافظ پوست را مسدود میکنند. به همین دلیل لازم است به محض اینکه به فضای سرپوشیده رسیدید، صورت خود را بشویید تا آثار کرم از پوستتان پاک شود. ورزشکارها، کسانی که در فضای آزاد کار میکنند و افراد دارای بیماری‌های پوستی و پوست‌های حساس به این نوع ضد آفتاب‌ها نیاز دارند.
مدت زمان محافظت‌کنندگی، تفاوت دیگر ضد آفتاب‌های دارای اس پی اف‌های مختلف است. فرض کنید دو نفر با پوست مشابه در یک روز آفتابی به ساحل می‌روند. یکی از آنها از ضد آفتاب SPF 30 و دیگری از SPF 50 استفاده می‌کند. فردی که ضد آفتاب SPF 30 دارد، بعد از حدود 5 ساعت ممکن است نشانه‌های آفتاب‌سوختگی را حس کند، اما فردی که ضد آفتاب SPF 50 زده، حدود 6 ساعت در برابر آفتاب‌سوختگی مقاوم می‌ماند. نکته مهم این است که در هر دو مورد، اگر ضد آفتاب تمدید نشود، میزان محافظت ضد آفتاب کاهش پیدا می‌کند و پوست قرمز و آفتاب‌سوخته می‌شود.
چطور بهترین اس پی اف ضد آفتاب را تشخیص دهیم؟
انتخاب بهترین اس پی اف به نوع پوست، شرایط محیطی و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب بستگی دارد. در ادامه راهنمای انتخاب بهترین اس پی اف ضد آفتاب را ارائه می‌دهیم.
انتخاب SPF ضد آفتاب بر اساس نوع پوست:
- پوست چرب: ضد آفتاب‌های سبک و بدون چربی (Oil-Free) با اس پی اف30 یا 50
- پوست خشک و معمولی:ضد آفتاب‌های کرمی با ترکیبات آبرسان ودارای اس پی اف30 یا بالاتر
- پوست‌های حساس یا بیماران پوستی:ضد آفتاب‌های فیزیکی با اکسید روی و دی‌اکسید تیتانیوم دارای اس پی اف بالاتر از 50 (بهتر است این افراد ضد آفتاب مناسب را با مشورت پزشک پوست انتخاب کنند)
SPF ضد آفتاب مناسب با توجه به محیط و شرایط استفاده از ضد آفتاب:
- برای فعالیت‌های روزمره در محیط‌های بسته: SPF 15 تا 30
- برای رفت‌وآمد شهری و کار در فضای باز در محیط‌های دارای تابش معمولی نور خورشید:SPF 30 تا 50
- برای ورزش، تفریحات ساحلی، کوهنوردی: SPF 50
- برای مناطق دارای تابش شدید نور خورشید (مثل تابستان‌های جنوب کشور): ضد آفتاب اس پی اف 50 و بالاتر
در کنار موارد بالا دقت داشته باشید که اگر در زیاد عرق می‌کنید یا برای شنا و ورزش به ضد آفتاب نیاز دارید، از محصولات دارای SPF بالاتر و مقاوم در برابر رطوبت استفاده کنید. در مقابل اگر علاوه بر ضد آفتاب، از محصولات آرایشی دیگر هم استفاده می‌کنید، اس پی اف ضد آفتاب 15 یا 30 بهترین انتخاب است. در این صورت باید به سراغ محصولات سبک مثل ضد أفتاب فلوئیدی بروید.
سخن پایانی
اس پی اف ضد افتاب یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این محصولات است که میزان محافظت‌کنندگی این کرم‌ها در برابر اشعه UVB را مشخص می‌کند. SPF 30 برای بیشتر افراد کافی است، اما در شرایطی مانند سفر، ورزش در فضای باز یا پوست حساس SPF 50 انتخاب بهتری محسوب می‌شود. نکته مهمی که باید به آن دقت داشته باشید این است که صرف‌نظر از مقدار SPF، تمدید منظم ضد آفتاب هر دو ساعت یک‌بار برای حفظ تأثیر آن ضروری است.